محققان دانشگاه “پنسیلوانیا” می‌گویند، تزریق نانوذرات به زانوهای دچار آرتروز می‌تواند به کند شدن تخریب غضروف‌ها کمک کند.
آرتروز یک وضعیت دردناک، ناتوان کننده و نسبتاً شایع است که کند کردن یا متوقف کردن آن دشوار است، بنابراین گزینه‌های درمانی عمدتا به کاهش درد محدود می‌شوند. اما یک مطالعه جدید بر روی موش‌ها اکنون نشان داده است که تزریق نانوذرات به زانو تحت عنوان نانودرمانی می‌تواند تخریب غضروف‌ها را کند کند.
آرتروز(Osteoarthritis) بیماری بسیار شایعی است که در تمام مناطق جغرافیایی دیده می‌شود. به این بیماری، ساییدگی مفصل، ورم مفاصل و استخوان‌ها و آماس مفصلی‌استخوانی هم گفته می‌شود.
آرتروز یک بیماری تخریبی پیش‌رونده در غضروف مفاصل است، ولی برخلاف نام‌گذاری آن، یک بیماری التهابی نیست(بر خلاف روماتیسم مفصلی) چون التهاب در این بیماری یک عارضه ثانویه می‌باشد.
در آرتروز، تحلیل غضروف مفصلی و درگیری استخوان زیر غضروفی داریم که باعث التهاب بافت‌های اطراف می‌گردد. این عارضه ممکن است هر یک از مفاصل را درگیر سازد، ولی شایع‌ترین مفاصل درگیر عبارتند از مفاصل دست ،پا، زانو، ران و ستون فقرات. این بیماری بسیار شایع است و در ۲۵ درصد ویزیت‌های پزشکان عمومی و ۸۰ درصد رادیوگرافی افراد بالای ۶۵ سال دیده می‌شود که البته فقط ۷۰ درصد از آنان علامت دارند.
دانشمندان در سال‌های اخیر راه‌هایی برای کاهش تخریب غضروف با استفاده از یک مولکول مشتق شده از جلبک‌ها یا حتی رشد مجدد آن با تغییر سلول‌های بنیادی یا تزریق مولکول‌های خاص پیدا کرده‌اند. اکنون محققان در این مطالعه جدید با هدف قرار دادن یک مسیر پروتئینی که قبلاً به رشد غضروف مرتبط شده است، مولکول مخصوص خود را تولید کردند که نویدبخشی را در بازسازی غضروف نشان می‌دهد.
غضروف‌ها در مفاصل ما به ویژه در زانوها، جایی که در معرض نیروهای وارده مادام العمر ناشی از راه رفتن و دویدن قرار می‌گیرد، نقشی اساسی دارند. اما از آنجا که به طور طبیعی خود را ترمیم نمی‌کنند، می‌توانند با گذشت زمان یا به علت آسیب تخریب شوند و منجر به درد مرتبط با آرتروز شوند.
“لینگ کین” از محققان این مطالعه می‌گوید: “آزمایشگاه ما یکی از معدود مواردی در جهان است که “سیگنالینگ گیرنده فاکتور رشد اپیدرمال”(EGFR) در غضروف را مطالعه می‌کند و از همان ابتدا دریافتیم که کمبود یا غیرفعال شدن “EGFR” سرعت گسترش آرتروز را در موش‌ها تسریع می‌کند.
وی افزود: بنابراین ما پیشنهاد کردیم که می‌توان از آن برای درمان آرتروز استفاده کرد و در این مطالعه برای اولین بار ثابت کردیم که فعال شدن بیش از حد آن داخل زانو، پیشرفت آرتروز را مسدود می‌کند.
ابتدا این تیم با استفاده از فعالیت بیش از حد EGFR در موش‌های مهندسی شده این موضوع را تأیید کرد. در این آزمایش مشخص شد که غضروف این حیوانات به مرور زمان تخریب نشد و حتی وقتی محققان با جراحی مقداری از مینیسک آنها را برای شبیه‌سازی شرایط آرتروز برداشتند، غضروف آنها در برابر آسیب مقاومت کرد.
این روش به شکل معکوس نیز مورد آزمایش قرار گرفت و مشاهده شد که موش‌هایی که دارویی را برای جلوگیری از عملکرد EGFR دریافت کردند، با تسریع تخریب غضروف مواجه شدند.
محققان در مرحله بعدی نانودرمانی جدیدی را بر اساس این مسیر ایجاد کردند. آنها یک لیگاند EGFR –لیگاند به یک یون یا مولکول متصل به یک اتم فلز گفته می‌شود- به نام “تبدیل کننده فاکتور رشد-آلفا”(tgf-α) را به نانوذرات مصنوعی متصل کردند که می‌تواند برای کاهش سرعت تخریب غضروف به زانو تزریق شود.
“شیلیانگ چنگ” از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: لیگاندهای EGFR آزاد، عمر کوتاهی دارند و به دلیل اندازه کوچک نمی‌توانند درون کپسول مفصلی نگه داشته شوند. نانوذرات به محافظت از آنها در برابر تخریب کمک می‌کنند، آنها را در مفصل نگه می‌دارند، سمیت خارج از هدف آنها را کاهش می‌دهند و آنها را در عمق غضروف‌های متراکم حمل می‌کنند تا به کندروسیت‌ها برسند.
کندروسیت(chondrocyte) به سلول یا یاخته غضروف گفته می‌شود. وظیفه کندروسیت ساخت و حفظ ماتریس غضروف است که شامل کلاژن و اگریکان و سایر گلیکوپروتئین‌ها می‌باشد.
تیم تحقیق این روش را بر روی موش‌هایی که دارای غضروف آسیب دیده بودند، آزمایش کردند و دریافتند که تخریب غضروف و سفت شدن استخوان کند می‌شود و به نظر می‌رسد درد زانوی آنها کاهش می‌یابد. ضمن اینکه هیچ عارضه جانبی قابل توجهی نیز در آنها مشاهده نشد.
این روش هر چقدر هم که نتایج امیدوار کننده‌ای داشته باشد، قبل از اینکه بتواند به آزمایشات انسانی منتقل شود، راه درازی در آزمایشات حیوانات دارد.
“جیمو آن” نویسنده مسئول این تحقیق می‌گوید: در حالی که بسیاری از جنبه‌های فنی این برنامه هنوز باید بررسی شود، توانایی متوقف کردن یا کاهش روند آرتروز با این تزریق به جای عمل جراحی، چشمگیر است.
این تحقیق در مجله Science Translational Medicine منتشر شده است.
محققان دانشگاه جان هاپکینز واقع در مریلند آمریکا، راهکار جدیدی را ابداع کردند که امکان درمان گلوکوم (آب سیاه) را از طریق پیوند سلول‌های گانگلیون شبکیه فراهم می‌کند.
در این تحقیقات که با استفاده از موش‌ها انجام شده، محققان دریافتند با برداشتن غشای شبکیه که بافت آن را از مایع درون چشم جدا می‌کند، می‌توان زمینه را برای پیوند موثر سلول‌های گانگلیونی جدید به شبکیه فراهم کرد.
محققان برای این منظور از آنزیم‌هایی استفاده کردند که فیبرهای متصل کننده غشا و شبکیه را از بین برده و امکان برداشتن آن را در اختیار می‌گذارد. سپس سلول‌های گانگلیون شبکیه انسان را به آن وارد کردند. بدین ترتیب اغلب سلول‌های پیوندی به طور موثری به بافت شبکیه چشم موش متصل شده و حتی اتصالات عصبی جدیدی را شکل دادند.
به گفته آنها تنها پرسشی که در این تحقیقات بدون جواب مانده این است که برداشتن غشای شبکیه تا چه حد ایمن است و چه عوارضی را برای بیمار در پی دارد.
سلول‌های گانگلیون شبکیه نوعی نورون هستند که در نزدیکی سطح داخلی شبکیه قرار دارند و اطلاعات بصری را از چشم به مغز منتقل می‌کنند.
بیماری آب سیاه به عنوان یکی از مهم ترین علل نابینایی، به دلیل اختلال در جریان خون اعصاب بینایی بوجود می‌آید و با مرور زمان پیشرفت می‌کند.
این عارضه معمولا با افزایش فشار چشم مرتبط است. مطالعات نشان می‌دهد آب سیاه ریشه ژنتیکی دارد و ممکن است تا پایان عمر علامتی نداشته باشد. بر اثر افزایش فشار داخل چشم، اعصاب بینایی انتقال‌دهنده تصاویر به مغز آسیب می‌بینند و بینایی به مرور کاهش می‌یابد.
این بیماری در صورت درمان نشدن می‌تواند منجر به نابینایی شود. معمولا بیماری درمراحل اولیه بدون علامت و درد است، بنابراین به افرادی که در خانواده سابقه این بیماری را دارند و افراد میانسال و سالمند و بیماران مبتلا به دیابت توصیه می‌شود به طور دوره‌ای و حداقل سالی یک‌بار توسط چشم‌پزشک چکاپ شوند.
**چه عواملی باعث بروز گلوکوم می‌شوند
آب سیاه زمانی اتفاق می‌افتد که فشار مایع داخل چشم افزایش یابد و این مایع آن طور که باید در چشم گردش نکند. به طور طبیعی بین قرنیه و عدسی چشم مایعی به نام زلالیه وجود دارد که از مویرگ‌ها ترشح می‌شود و تامین‌کننده مواد غذایی و اکسیژن برای عدسی و قرنیه است و از طرفی مواد زاید را از طریق خون دفع می‌کند. زلالیه همراه با زجاجیه فشار درونی چشم را ثابت نگه می‌دارد و شکل کروی چشم را حفظ می‌کند.
در صورتی‌که در تصفیه زلالیه اختلالی به‌وجود آید و مایع به همان سرعتی که ترشح می‌شود بازجذب نشود، فشار چشم افزایش می‌یابد و عارضه آب‌سیاه رخ می‌دهد.
علاوه بر عوامل ارثی، عفونت شدید چشم، مواد شیمیایی، بیماری‌های التهابی و انسداد عروق خونی داخل چشم نیز از عوامل غیر شایع آب سیاه هستند. بیماری آب سیاه معمولا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ اما ممکن است در یک چشم شدیدتر باشد.
انواع گلوکوم
– گلوکوم زاویه باز
این حالت شایع‌ترین نوع بیماریست. در این حالت مکانیسم بازجذب مایع زلالیه کاملا طبیعی است؛ ولی گردش مایع در چشم طبیعی نیست.
– گلوکوم زاویه بسته
شیوع این حالت در آسیا بیشتر از غرب است. در این حالت بازجذب مایع چشم به دلیل باریک بودن بیش از اندازه زاویه عنبیه و قرنیه به درستی صورت نمی‌گیرد.
این حالت علاوه بر آب سیاه، می تواند منجر به دوربینی و آب مروارید شود.
چه افرادی بیشتر در معرض آب سیاه قرار دارند
-افراد بالای ۴۰ سال
-بیماران مبتلا به دیابت
افرادی که در خانواده سابقه ابتلا به دیابت دارند
-استفاده از برخی داروهای استروئیدی مانند پردنیزولون
-ضربه ناگهانی به چشم
-افرادی با دید ضعیف
مهم ترین علایم گلوکوم چیست
-کاهش یا از دست دادن بینایی
-دیدن هاله در اطراف نور متمرکز مانند چراغ
-قرمزی چشم
-چشم درد
-تهوع یا استفراغ
گزارش کامل این تحقیقات در نشریه Stem Cell Reports منتشر شده است.
منبع: ایسنا